Спит этот сволочь!!!

გასული საუკუნის 70-იანი წლების მიწურულს,  სოხუმში,  ზღვის პირას ჭაღარაშერეული კაცი იჯდა და მეგობარს ემუსაიფებოდა:

„.... ყველაფერს თავისი დრო აქვს, ჩემო როლьანდი, ხომ კი?!.... აგერ,  ამასწინათ 20-25 წლის გოგო გავიცანი,  წავიყვანე იქ, ჩვენ რომ ვიცით, პატარას „წავივალьენტინებ“–თქვა, მარა.... რად გინდა?! სანამ ის დასაბანად შევიდა აბაზანაში, მე ჩამეძინა... თვალი რომ გავახილე,  ჯიბეები ცარიელი მქონდა.... ნერვები ამეშალა და გამოვედი ისევ პლьაჟზე.... ახლა ასე 35-40 წლის ქალს დავადგი თვალი და იმანაც დამადგა... თვალი, რასაკვირველьია! წავედით იქ,  ჩვენ რომ ვიცით... ამასთან მაინც „წავივალьენტინებ“–თქვა და შევუშვი საბანაოდ,  მარა სანამ ის გამოვიდა, მე ისევ ჩამეძინა და მისმა კივილმა გამაღვიძა: – უყურეთ ამას - „ძინავსო" (ეტყობოდა რომ ნიჭიერი კაცი იყო და რუსულადაც თქვა იმ ქალის ფრაზა Спит этот свольочь)

– ძინავს კი არა სძინავს - შეუსწორა მეგობარმა.

– რა მნიშვნელьობა აქვს, მაგალьითად, ძინავს თუ სძინავს?! – გაიქცა ქალი.... წავედი ისევ პლьაჟზე და ახლა ჩემი ასაკის ქალმა დამადგა თვალი, დამადგა და მეც დავადგი... თვალი რასაკვირველьია! - და „ჯანდაბას-თქვა“ – ვიფიქრე... წავიყვანე იქ, ჩვენ რომ ვიცით, და დავსვი ტელევიზორის წინ, მე კი შევვარდი აბაზანაში, წყალი გადავივლე, რომ არ დამძინებოდა!.... გამოვედი და რას ვხედავ?! - ძინავს! 

– ძინავს კი არა სძინავს – შეუსწორა მეგობარმა.

– გავაღვიძე და გავუშვი სახლში, მართლა свольочь ხომ არ ვარ, მძინარე ქალთან რომ „მევალьენტინა“?!

...ეჰ, სოხუმი!... სოხუმი!...

2011 წლის 14 თებერვლის ა) და ბ) პუნქტები

ა) ....დიახ, "ჰოსნ" (حسن) არაბულად ნიშნავს "სილამაზეს", ბოლოში "ი" რომ მიუმატო, ლამაზისეული გახდება.... თუმცა მე ის მადარდებს, რომ ჩემი მეგობრების რიცხვი 600-ს გადასცდა და კიდევ 35 კანდიდატია "სარექვესტოში", მაგრამ პრინციპულად არ გამომყავს ისინი "(ჩემს) მზეზე", რადგან ყოველი მათგანი ე.წ. "ცნობადი სახეა" და მათს გარემოცვაში თავი მიტინგზე მეგონება... მე კი ძალიან არ მიყვარს ასეთი შეძახილები: "ძირს", "წადი", "გადადექი", "მიდექ-მოდექი" და ა.შ. ის კი ნამდვილად მენანება,  რომ ბატონი ჰოსნი მობარაქაი (ეგვიპტის ყოფილი პრეზიდენტი) ჩვენი მიტინგების ლუკმა არ იყო, თორემ დავარღვევდი ჩემს აპოლიტიკურობის პრინციპს და დავიყვირებდი: "ჰოსნი.... ჰოსნი.... მოგხსნი.... მოგხსნი..." (მიყვარს ეს ოხერი რითმები და რა ვქნა?!).  

ბ) ...ძალიან ვბრაზდები როცა "მყვირალა" შეცდომებს ვნახულობ ამ ალო-ების (იხილე ბოლოში P.S.) თუ VIP-ების ნაწერებში... "ფეისბუქში", როგორც აბანოში,  ყველა "შავი და თეთრი" შესანიშნავად ჩანს.... ამიტომაც შემეპარა ეჭვი ერთი VIP-ის გონიერებაში,  როცა მის ნაწერში ბევრი ენობრივი უზუსტობა ვიპოვე; თუმცა ეს ერთგვარი შვებაც იყო,  რადგან გამართლდა ჩემი ქვეცნობიერი,  გაუაზრებელი პროტესტი ამ პიროვნების მიმართ... თურმე "შინაგანი ხმა" უფრო ადრე მიხვდა,  რომ იგი, ცნობილი ოსტაპ ბენდერის სიტყვებს თუ გადავაკეთებთ (იგულისხმება жертва аборта), ყოფილა ნამდვილი "პიარის ჟერტვა"...

P.S. ალო – არატრადიციული ლინგვისტური ორიენტაციის ადამიანი, ამ აბრევიატურის სინონიმი შეიძლება იყოს  ლინგვორასტი

გრეჩკოს დედამ რა ქნას?!

- 1964 წლის 18 ნოემბერს, შუადღისას ჩემს ძმას ვაცილებდით ჯარში ნავთლუღის სადგურიდან; თარიღი დამამახსოვრდა, რადგან ზუსტად იმ საღამოს ჩვენმა "დინამომ" ტაშკენტში პირველად მოიპოვა საბჭოთა კავშირის ჩემპიონობა ფეხბურთში.

- ჰოდა, ვაცილებთ ამ ჩემს ძმას, მეორეს, მასზე უფროსი ერთი წლით ადრე წავიდა ჯარში და... არის სადგურში ერთი ქვითინი და ცრემლისღვრა – აბა, როგორია, შვილი სამი წლით გაუშვა სადღაც გადაკარგულში... მე შენ გეტყვი, სსრკ–ს ტერიტორიები არ ჰქონდა ხალხის გადასაკარგავად თუ რა?!.... ოხვრა–ვიშვიშში მატარებელი დაიძრა და უცებ ფანჯრიდან ერთმა კახელმა ბიჭმა გადმოყო თავი და დაიძახა: 

– ნუ ტირიხართ, ქალებო! მაშ, გრეჩკოს დედამ რა ქნას – სულ ჯარშია იმის შვილი! (გრეჩკო მაშინ სსრკ–ს თავდაცვის მინისტრი იყო)... - და ატყდა ცრემლიანი სიცილ-ხარხარი მატარებელშიც და ბაქანზეც... 

- ახლა მეც ვაპირებდი წუწუნის დაწყებას იმის თაობაზე, თუ რა ცუდი და გაუხარელი ბავშვობა გვქონდა (არც კომპიუტერი, არც მობილური, არც ოცნება და მოძრაობა...), მაგრამ მერე ზემოთხსენებული ამბავი გამახსენდა და წუწუნი გადავიფიქრე, უბრალოდ ხაიამის რობაის შემოგთავაზებთ, რაღაცნაირად თემასთან ახლოსაა:

ხომ ლამაზია ჩემი სატრფო, როგორც ღვთაება,

ხომ ვდარდობ, რადგან სევდის ქსელში გული გაება,

ასეთი ხვედრი მერგო, მაგრამ არ ვნაღვლობ მაინც!

მადლობა ღმერთს, რომ უარესი არ მაქვს ვაება.

P.S. მგონი, მაშინ სხვა იყო სსრკ-ს თავდაცვის მინისტრი (მალინოვსკი? - ზუსტად არ მახსოვს), გრეჩკო კი მერე გახდა... რა მნიშვნელობა აქვს?! - ჩვენთვის მთავარია კახური იუმორი, რომელსაც ვერაფერი შეედრება... გაწყობთ? 

!!!

არ მოისხამს მუხა ევროს, ბზა – დოლარს და ნაძვი – ლარებს...
არაფერი ეშველებათ დაბადებით ნაძირალებს.

მარადიული სენი

...ერთი დოკუმენტური ფილმი ვნახე მონღოლეთში მოგზაურობის შესახებ: 

მავანმა ევროპელებმა აღმოსავლეთიდან დასავლეთით, სიგანეზე გადასერეს მთელი მონღოლეთი მისი ყველა უდაბნოთი და თანაც სსრკ–ში წარმოებული УАЗ-ით (მონღოლი მძღოლით) და თან ძალიან შთამბეჭდავი და რეალური სცენები აჩვენეს იქაური ხალხის ყოფა–ცხოვრების შესახებ; პარალელურად ჩინგიზ–ყაენის ამბებს ყვებოდნენ წარსულის სინამდვილესთან მიახლოებული და დოკუმენტურად აღდგენილი სცენების საშუალებით... ფილმიდან ბევრი რამ დამამახსოვრდა და მათ შორის ასეთი პასაჟი:

ჩინგიზ–ყაენს ერთი სტრატეგიული ხრიკი ჰქონია – დასაპყრობად გამზადებულ ქვეყნებსა და ქალაქებში გზავნიდა მსტოვრებს და ისინი ავრცელებდნენ ჭორს იმის შესახებ, რომ ჩინგიზს ურიცხვი, თითქმის მილიონიანი არმია ჰყავდა და ეს წინასწარ, მორალურად აუძლურებდა ხალხს და ქვეყანას... სინამდვილეში კი მონღოლთა დიდ ყაენს ხანგრძლივი მცდელობა დასჭირდა საიმისოდ, რომ ძალიან მეჩხერად დასახლებულ და ადმინისტრაციულად დაქუცმაცებულ ტერიტორიაზე 100 ათასიანი ლაშქარი შეეგროვებინა; ასე მაგალითად, მონღოლთა პირველ მსხვერპლს, ხვარაზმელებს 400 ათასიანი ჯარი ჰყავდა თავის ქვეყნის ფარგლებში, მაგრამ მათზე 4–ჯერ ნაკლებმა მონღოლებმა ზემოთხსენებული ხრიკის საშუალებით ადვილად დაამარცხეს ისინი, რადგან მტრის მოახლოებამდე ხვარაზელთა დიდმა ნაწილმა დატოვა ქალაქი და გაიქცა...

და მეორე საინტერესო დასკვნა:

დამარცხების შემდგეგ დაპყრობილთა მემატიანენი, რომლებიც თავისი ეპოქისთვის ჩვეულებრივი ე.წ. "ჟურნალისტები" იყვნენ და ჩვენთვის არიან მხოლოდ მემატიანენი, იმისათვის, რომ გაემართლებინათ საკუთარი მარცხი, თავადაც ცრუობდნენ ისტორიის წინაშე და ამბობდნენ დაახლოებით ასე: ჩინგიზ–ყაენს მილიონიანი არმია ჰყავდა და ამიტომავ დავმარცხდითო... არადა, "მილიონი" მონღოლი ამ ტერიტორიაზე მხოლოდ მე–20 საუკუნუს მეორე ნახევარში ცხოვრობდა თავისი ქალით, მოხუცით, ბავშვით, ცხენით თუ ბატკან–ბუტკანით...

სიცრუე ჟურნალისტიკის მარადიული სენი ყოფილა, რითაც ყოველთვის სარგებლობდნენ მხოლოდ პოლიტიკოსები!

ქებათა-ქება ლობიოს!!!

(სამი "ოხერის" აკომპანემენტით)

ერთხელ თიანეთში გასვენება იყო თუ წლისთავი, აღარ მახსოვს, და ერთი ჩვენი ნათესავი (ლავრენტი) უზარმაზარ ქვაბში ლობიოს ხარშავდა, თან ღიღინებდა:

"შენა ხარ, ჩვენო ლობიო,

მუსიკით შესამკობიო".

დიდი ხანი გავიდა მას შემდეგ, მაგრამ დღემდე, რაწამს ლობიოს დავინახავ, ეს სიტყვები მახსენდება. არადა, მეც როგორ მიყვარს ლობიო! მამაჩემმა დამარიგა ერთხელ: "მეორე-მესამე დღის ლობიოს არაფერი სჯობს, ცოტაზე რომ შეაცხელებ, ბლომად მწვანილს, ხახვსა თუ ნიორს რომ დააჭრი და მიუშვებ კუჭის საჯიჯგნად"... მამაჩემსაც სტკიოდა კუჭი და მეც მაწუხებს, მაგრამ ამ ოხერ (პირველი ოხერი!) გასტრიტს თუ წყლულს არაფერს დაგიდევთ და ყოველთვის მივირთმევ პატივცემულ ლობიოს, როცა ამის შანსი მეძლევა.

ისიც მიკვირს დღემდე - იმ გაგანია თიანეთში ამ კაცს “ლავრენტი” რატომ დაარქვეს, მაგრამ ეს უკვე სხვა თემაა და სხვა დროს მივუბრუნდეთ. ჰოდა, ლავრენტის და ქვაბის დუეტს რომ ვუყურებდი, ის არ მიტრიალებდა თავში, თუ რას ჰგავს მათი ურთიერთობა - ცეკვას (ქვაბი ფშავლის ქალივით იდგა და სურნელებას იდენდა, ლავრენტი კი ქორივით გარს დასრიალებდა) თუ რაიმე ჯადოქრულ-რიტუალურ ქმედებას?! არა, პირველივე კითხვა, რა თქმა უნდა, იმ “ოხერმა” (მეორე ოხერი!) არითმეტიკამ გამიჩინა - რამდენი მარცვალი იქნება ახლა ამ ქვაბში, ჰა? - მეკითხებოდა შინაგანი ხმა. რა დროს მარცვლებია, ბიჭო! - ვპასუხობ მას (შინაგან ხმას, განა ლავრენტის) - აბა, შეხედე, როგორ ეფერება და ეალერსება ეს კაცი უკვე ამოთუხთუხებულ ქალბატონ ლობიოს-მეთქი, მაგრამ როდის დაუნებებია თავი ჩემთვის ამ არითმეტიკის ჟინს, რომ ახლა დაენებებინა? დედაჩემს დავემგვანე ამაში - ყველა მეზობლის დაბადების წელი, თვე და რიცხვი ხომ იცოდა და იცოდა ზეპირად, ორიოდე წლის წინ გამოძახებული სასწრაფო დახმარების მანქანის ნომერსაც გაიხსენებდა, საქმე საქმეზე რომ მიმდგარიყო.... ჰოდა, ერთმანეთს შეერწყა იმ თიანურ რემინისცენციაში მამაჩემის სიყვარული ლობიოსადმი და დედაჩემის არითმეტიკული ვნებანი და დავიწყე იმაზე ფიქრი, თუ რამდენი მარცვალი ლობიო შეიძლება ყოფილიყო პატივცემული ლავრენტის დროებით დაქვემდებარებაში მყოფ ქვაბში.

ასეთი ფორმულა შევადგინე: უნდა დაითვალოს ქვაბის ზედაპირზე არსებული მარცვლების რაოდენობა (ვთქვათ 5 000), მერე განისაზღვროს თითო მარცვლის საშუალო სისქე (ვთქვათ 3 მილიმეტრი), მერე ქვაბის მთელი სიმაღლე (60-70 სანტიმეტრი) გაიყოს მარცვლის საშუალო სისქეზე და გამრავლდეს 5000-ზე... ფორმულა მზად არის! ესე იგი ჯადო ხელში მიჭირავს! მაგრამ ვინ მიგიშვებს დასათვლელად?! - ლავრენტის დიდი ჩამჩა უჭირავს ხელში, თავად ქვაბს კიდევ ცხელი ოხშივარი - არა, სურნელება!!! - ასდის... ამიტომ მივმართე ყველასათვის ცნობილ და ნაცად მეთოდს, რასაც პირადად მე “ძუკუს ფორმულას” ვუწოდებ, რადგან ერთ მეგრულ ანეკდოტში ამოვიკითხე: ცხვრების რაოდენობის დასათვლელად უნდა გამოვთვალოთ მათი ფეხების რიცხვი და გავყოთ ოთხზე.... გენიალურია! ესე იგი მეც უნდა გამოვთვალო ლობიოს ლებნების რაოდენობა და გავყო ორზე....

პრობლემა გადაწყვეტილია!!! მაგრამ.... ახლა უკვე მესამე ფაქტორი ჩაერთო საქმეში, რასაც ჩემი მშობლების თვისებებით ნამდვილად ვერ გავამართლებ, ანუ მესამე “ოხერმაც” შემახსენა თავი - ცხოვრების მიმდინარე მოვლენების ფილოსოფიურმა აღქმაზე მოგახსენებთ.

ანუ:

ეს ქვაბი თავისი ლობიოთი განვაზოგადე და ასეთი შედარებები მივიღე: ქვაბი არის ამა თუ იმ ქვეყნის ტერიტორია, მასზე ჩამოყალიბებული და არსებული მატერიალურ-სულიერი მემკვიდრეობით, ლობიოს მარცვლები კი ამ ქვეყანაში (ქვაბში) მცხოვრები ხალხია და.... იხარშებიან მანამ, სანამ არ მოვა “მჭამელი” და არ შესანსლავს მათ.... “მჭამელის” არსი და სახელი თავად დაადგინეთ.

ჰოდა... ვიხარშებით ყველანი ერთად (ადამიანები... ქართველობაზე აქცენტს მაინცადამაინც არ ვაკეთებ), თავს დაგვტრიალებს “ლავრენტი” ჩამჩით და დროდადრო აგვრევს ხოლმე ერთმანეთში, მაგრამ ჩვენს შორის ზოგიერთი, ყველაზე “მარჯვე და მოხერხებული” მარცვალი ახერხებს იმას, რომ გამუდმებით ქვაბის ფსკერზე იყოს, სხვებზე მეტი სითბო მიიღოს და ნაკლებად აატაროს ზემოთ, თავისთვის დაიტოვოს... ჩვენ ავდი-ჩავდივართ, ქვაბის ზედაპირზე ჩავისუნთქავთ ჰაერს, სულებიდან და სხეულებიდან ამოვიდენთ დაგროვილ ოხშივარს (სურნელებას-მეთქი!), მერე ჩამჩა ისევ ჩაგვატრიალებს, ისევ ჩავალთ ქვემოთ, ცეცხლთან ახლოს, დავიგროვებთ მცირეოდენ სითბოს თუ ენერგიას, კვლავ ამოვალთ ზედაპირზე და ასე გრძელდება მანამ, სანამ ლავრენტის არ გამოსძახებენ სუფრიდან - აბა, ლობიოს ჩამოტარების დროა! ცოცხლად, ბიჭო, ცოცხლად!

ზოგიერთი მარცვალი კი, როგორც მოგახსენეთ, ახერხებს იმას, რომ სულ ფსკერზე იყოს, აგროვოს და აგროვოს ცეცხლიდან მიღებული ენერგია და არც კი დაფიქრდეს იმაზე, რომ ადრე თუ გვიან საინზე, ლანგარზე, თეფშზე მოუწევს მოთავსება და “მჭამელის” საინფორმაციო-საკვები ღრუსკენ გაქანება...

და მერე რა? - შეიძლება ისე მოხდეს რომ ის პრივილეგიაშეძენილი მარცვლები საერთოდ არ ამოვიდნენ ზემოთ და მიეწვან ქვაბის ფსკერს.... შექმნან პარაზიტული გაუმტარი ფენა ნორმალურ მარცვლებსა და ცეცხლს შორის.... ვეხვეწოთ ღმერთსა თუ განგებას, რომ ამ მავნებლობად ქცეული მარცვლების რაოდენობა ბევრი არ იყოს და დიდხანს არ გაიგრძელონ წვის პროცესი, თორემ ქვაბის მიმწვარი, ჩაშავებული ძირი მთელ ლობიოს შეუცვლის გემოს... 

არა, მერე ხაშლამასაც შეიტანენ, შილაფლავსაც, მაგრამ თუ ლობიო უვარგისია, პირადად ჩემთვის ნებისმიერ სუფრას მადლი და მუღამი ეკარგება. 

P.შ. ბოლოში მაინც თავი იჩინა ამ ჩემმა აღმოავლეთმცოდნობამ და სიტყვა “მუღამი” მათქმევინა და ბარემ იმასაც გეტყვით, რომ “ოხერი” სპარსულიდან მომდინარე სიტყვაა და “ბოლოს, უკანასკნელს” ნიშნავს, ჩვენს ენაში კი უარყოფით ცნებათა მთელი სპექტრი შეითავასა. 

Ты кто такой?!

Давай До Свидания!

შენ ვინა ხარ?!

აბა, წადი, ნახვამდის!...

ხალხს რას ერჩი,

რად გსურს იქცეს გლახად ის?!

უმუხრუჭო თეორიები

ანუ მცირეოდენი ლინგვისტური ძიებანი 

მეგრული ანეკდოტებით

ამასწინათ ყველა ჩვენგანის დიდი მასწავლებელთან, ცნობილ და ღირსეულ პიროვნებასთან ვსაუბრობდი და როდესაც ჩემი "ნაირგვარი წიაღსვლების" თქმა გავბედე მასთან, მან ჩვეული იუმორით მითხრა: "ნიკო მარს ყველა დიდ მეცნიერად მიიჩნევდა, მაგრამ იმასაც ამბობდნენ - მისი ნაკლი ის არის, რომ "მუხრუჭი" არ გააჩნიაო...))))) 

* * *

ახლა კიდევ ერთი "უმუხრუჭო თეორია" უნდა გითხრათ:

კაცმა რომ თქვას, ეს ჩვენი საქმე არც არის, ირანელებს, ალბათ, გასწვრივ თუ გარდიგარდმო აქვთ გამოკვლეული, მაგრამ მაინც ვიტყვი და საამისოდ ბიძგი მომცა იმან, რომ რუსთველის პოემასთან ჩემმა დაუსრულებელმა მოკირკიტე დამოკიდებულებამ ერთი რამ "აღმომაჩენინა": "ვეფხისტყაოსანში" მხოლოდ ორი სიტყვაა (არსებით სახელს ვგულისხმობ), სადაც გვხვდება ასო "ჟ", ესენია - ჟამი და პატიჟი - და არცერთი ქართული არ გახლავთ; "ჟ" მეტყველების სხვა ნაწილებშიც ძალიან იშვიათია - "ჟრჟოლა" და კიდევ ორიოდე ასეთი სიტყვა...

ახლა სპარსული ენის შესახებ მოგახსენებთ და, რა თქმა უნდა, "შაჰნამეს" მოვიშველიებ.

"ღ - ყ" ბგერების ურთიერთდამსგავსების პროცესი ჩემთვის ძალიან დიდ ინტერესს წარმოადგენს და ყოველთვის ვაკვირდები ხოლმე, თუ როგორ წარმოთქვამენ ამ ბგერებს ირანელები და იმ დასკვნამდე მივედი, რომ სრული თანაფარდობაა: 50% განასხვავებს მეტყველებისას, 50% კი ერთნაირად წარმოთქვამს....

ამ ინტერესს ისიც აძლიერებს, რომ, მაგალითად, სომხურ ენაში ბგერა "ყ" საერთოდ არ არის (მაგ., ყარსი - სომხურად "ღარსი"-ა); სომხური და სპარსული კი ერთმანეთთან ყველაზე ახლო მდგომი ენები გახლავთ (ყველა ლინგვისტური პარამეტრით), თუ იმასაც გავითვალისწინებთ, რომ სომხური ვითარდებოდა კავკასიურ გარემოცვაში, სადაც პრაქტიკულად ყველა ენისთვის "ყ" მისაღები ბგერაა, მაშინ იბადება ლოგიკური კითხვა - რატომ არ ცნობენ სომხები ამ ბგერას? 

შესაძლოა, ამაში "ბრალი" მიუძღვის რელიგიურ სხვაობას, ანუ: მუსლიმან სპარსელთა ენაში ბგერა "ყ" არაბულ სიტყვებს შეჰყვა, ქრისტიან სომხებს კი ამგვარი "სესხება" სრულიად არ სჭირდებოდათ.

ახლა ჩავხედოთ "შაჰნამეს", უფრო სწორად მის შესავალს (მთლიანად ამ პოემის კვლევა მხოლოდ "ყ"-ს გამოისობით, ალბათ, მთელ ცხოვრებას მოითხოვს, მუხრუჭიანსაც და უმუხრუჭოსაც).

"შაჰმამეს" შესავალში ვიპოვე მხოლოდ ოთხი სიტყვა, სადაც ფიგურირებს ასო "ყ", ესენია: იაყუთ, ეშყ, ყოულ, ყოვვა... ყველა არაბული წარმოშობისაა და თანაც ორი მათგანი თითოჯერ გვხვდება იმ თავში, სადაც "ფეიღამბარის" შესახებაა საუბარი... ამ უკანასკნელის "არაბულობაც" ყველასთვის ცხადია.

ახლა დასკვნები თავად გამოიტანეთ, მე კი ორ "მეგრულ" ანეკდოტს გიამბობთ:

1.

მეგრელმა თქვა - ჩვენი ნაკლი ისაა, რომ ნაკლი არ გვაქვსო.

2.

მეგრელს ჰკითხეს - რატომ გაქვთ ასეთი რბილьი "ლь"

უპასუხა - სამაგიეროდ "ყ" გვაქვსო მაგარი!

ამბავი ავღანელი 'სტენოგრაფისტისა"

ამ ორი-სამი დღის წინ სპარსულ-ქართული ლექსიკონის თაობაზე ჩემს ლექტორთან მომიხდა საუბარი, რომელმაც ვერ გამიხსენა და საუბრის დასაწყისში ზუსტად ის აზრი ჰქონდა აღბეჭდილი სახეზე, რაც "აგულის მხრივ გამოფენებში არმონაწილეობას" შეესაბამებოდა.... ომის შემდეგ.

რა თქმა უნდა, ამ ამბებს მას ვერ მოვუყვებოდი, ამიტომ გადავწყვიტე აქ დავწერო მიზეზები იმისა, თუ რატომ ვერ ვმონაწილეობდა "გამოფენებში."

1981-83 წლებში სამხედრო თარჯიმნის სტატუსით ე.წ. "რუსის ჯარში" ვმსახურობდი... მაშინ ავღანეთის ომის მიმდინარეობის გამო, მთელი სსრკ-დან შეკრიბეს სპარსულის მცოდნე სამხედროვალდებული რეზერვის ოფიცრები და ხსენებულ ომში მონაწილეობისთვის "ნებაყოფლობით მიიწვიეს"... მათ შორის ვიყავი მეც, ოღონდ იმის გამო, რომ არაბული დამწერლობა ვიცოდი (ტაჯიკების და უზბეკებისაგან განსხვავებით), მე თეორიული მეცადინეობების თარჯიმან-მთარგმნელად გამამწესეს. ჰოდა, მე-20 საუკუნის რუსულ "სამხედრო სიბრძნეს" ჩვენს უნივერსიტეტში ნასწავლი კლასიკური სპარსული ენით ვუთარგმნიდი ავღანელებს, რომელთა შორის ძირითადად პუშტუნები იყვნენ და ლიტერატურული სპარსულის დიალექტი "ფარსი-დარი" მათთვის ისეთივე მშობლიური იყო, როგორც ჩემთვის ველიკორუსული ენა.... ერთი სიტყვით, სრული "ბაბილონის გოდოლი" და ცოდვის ტირილი იდგა ჩვენს ლექციებზე, მაგრამ მინდოდა-არმინდოდა უნდა მეთარგმნა, რადგან ხელმძღვანელობას ასეთი პრინციპი ჰქონდა - "Государство (СССР) на тебя потратило деньги и 5 лет учили тебя... так иди и переводи! Шагом марш!" მეც ვთარგმნიდი, როგორც შემეძლო; თარგმნის კურიოზებს სხვა დროს გავიხსენებ, ახლა კი ერთი "нравоучительный" ამბავი უნდა გიამბოთ....
* * *
უკრაინელმა პოლკოვნიკმა ბეზუგლიმ ორენოვანი სტენდების გაფორემება დამავალა (ისევ იმ მიზეზით, რომ სპარსულად წერა შემეძლო); მე ვუთხარი, რომ ვინმე ავღანელი დამხმარე დამჭირდებოდა, ვისაც კარგი ხელწერა ექნებოდა და მასთან ერთად შევქმნიდით "наглядный материал"-ს... დამთანხმდა და მითხრა - შენ თვითონ იპოვე ასეთი დამხმარეო.... ჰოდა, "ჩემი გუნდისთვის" ავღანელის ძებნა რომ დავიწყე, გამახსენდა ერთი "კურსანტი", რომელიც იმით გამოირჩეოდა, რომ ჩემს მიერ ნაკარნახებ ტექსტს ყველაზე სწრაფად იწერდა და მერე დაინტერესებული თვალებით მიღიმოდა, სანამ ახალ ტექსტს ვუკარნახებდი... წავედი, მის უფროსობას პოლკოვნიკის სურვილი ვაცნობე და წამოვიყვანე ის ბიჭი... დაუდ-ხანი ერქვა... და დავიწყეთ მზადება ორკვირიანი სამუშაოსათვის, რაც იმის გარანტიას მოგვცემდა ორივეს, რომ ჩვენთვის წყნარად უნდა ვმსხდარიყავით საკლასო ოთახში და გვეხატა და გვეწერა სტენდები....
პირველმა დღემ მშვენივრად ჩაიარა - სადურგლო საქმეს შესანიშნავად გავართვით თავი და სტენდები შევკარით... იმ საღამოს სახლში ვთარგმნე პირველი სტენდების ტექსტები, დილით ნაწილში რომ მივედი, მოვამზადე ტუში, კალმები და "ყალმები", ჩემი დამხმარე დაუდ-ხანიც მოვიდა (ჩაის ინსტრუმენტებიც მოაყოლა თან) და დავიწყეთ მუშაობა... სანამ ის ჩაის სვამდა, მე მარცხნივ ყველაფერი დავწერე რუსულად, მეორე ეტაპი კი ითვალისწინებდა ამ რუსული ტექსტის სპარსული თარგმანის დაწერას მარჯვენა მხარეს, რაც დაუდ-ხანს უნდა შეესრულებინა... ვკარნახობ და ვხედავ, რომ რაღაც იეროგლიფებს წერს და მერე მიღიმის "ინტერესით"...
- ინ ჩისთ?! ("რა არის"-მეთქი - ვეკითხები)
- ნევეშთამ დიგე, საიბ თარჯომან! (დავწერეო, რა... ბატონო თარჯიმანო)
- ბეჰ-ბეჰ დაუდ-ხან?! ჩი ნევეშთი?! (ვაჰ-ვაჰ, დაუდ-ხან!...რა დაწერე?! - ვეკითხები)
.... პასუხი არ არის... მხოლოდ მიღიმის.
დავხედე მის დაწერილს და იქ მხოლოდ ცალკეული ასოები ეწერა... ძალიან საეჭვო იყო, რომ დაუდ-ხანს სადღაც ავღანეთის მთებში სტენოგრაფიის კურსები გაევლო... ყრმობისას, მით უმეტეს ამაში ვერ დავარწმუნებდი პოლკოვნიკ ბეზუგლის, რომელიც ავღანელების "გავლით" გენერლობაზე ოცნებობდა და მეც და ჩემს "სტენოგრაფისტსაც" ისე გაგვიშვებდა ავღანეთის ომის ფრონტის წინა ხაზზე, რომ საღამოს ცოლთან ერთად შესანსლული "სალა" სულ არ დაადგებოდა ყელზე...
- ჰეი, დაუდ-ხან! ჰალა ბეხან ჩი ნევეშთი (წაიკითხე-მეთქი, რაც დაწერე, ვუბრძანე რიგით დაუდ-ხანს... ოფიცერი ვიყავი, უფროსი ლეიტენანტი და ასეთი ტონი ბრძანებისა ნამდვილად შემეფერებოდა და ადამიანის უფლებათა დარღვევის გამო ბრეჟნევი და ბაბრაქ-ქარმალი არსად მიჩივლებდნენ).
...რა თქმა უნდა, დაუდ-ხანმა თავისი "ტექსტი" ვერ წაიკითხა, რადგან იქ მხოლოდ თითო-ოროლა ასო ეწერა... აღმოჩნდა, რომ:
ა) ამ ჩვენმა დაუდ-ხანმა, წერა-კითხვა კი არა, ზოგადად არაბული დამწერლობის ასოები იცის და ჩემს ნაკარნახებში რომელ ბგერასაც უკეთ მოჰკრავდა ყურს, იმას დაწერდა ხოლმე რვეულში (ლექციებზე) და სტენდებზე (ჩვენს სახელდახელო სახელოსნოში, რომელსაც მოფერებით "ყალამ-ხანე" დავარქვი).
ბ) სსრკ-ში წამოსასვლელთა რიგებში იმიტომ ჩაეწერა, რომ ავღანეთში ფრონტის ხაზზე არ გაეგზავნათ და ხარკოვში ჩამოსვლამდე ერთმა ამხანაგმა ასწავლა იმ თითო-ოროლა ასოს მოხაზვა, რითაც "მომხიბლა" მე, რადგან ჩემს მიერ ნაკარნახებ დიდ წინადადებს სულ ორი-სამი ასოთი აკონსპექტებდე თავის დავთარში...
ერთი სიტყვით... სტენდებზე სპარსული ტექსტის დაწერაც მე მომიხდა, ავღანელის "განსწავლულობის" ამბავი რომ მეცნობებინა პოლკოვნიკისთვის, იმ საწყალს გაგანია ომში უკრავდნენ თავს... "ნულოვანი ტოლერანტობა" მაშინ სსრკ-ში არ არსებობდა და არც მაინტერესებდა, რადგან შემეცოდა ეს პატარა ბიჭი ფრონტის წინა ხაზისთვის... მე ვწერდი (რუსულ-სპარსულად), ის იღომოდა, შიგადაშიგ ჩაისაც მასმევდა და სიგარეტზეც მეგზავნებოდა...
ასე ჩამეშალა გეგმა "ჩემი გუნდის" შექმნისა...

ლექსი:

შენს გარშემო როცა არის
წყვდიადი და ბინდი-ბუნდი,
არაფერი არ გიშველის,
რაგინდ შეკრა "დიდი გუნდი".

ისე "ამოივენთება", ვერსად დაემალები...

ორსერიიანი ფილმი "მარკო პოლო" (2007 წ გადაღება) გადმოვწერე, ძალიან მიყვარს ისტორიული ფილმები, მით უმეტეს იმ ეპოქის შესახებ, რომელიც ყოველთვის მაინტერესებდა.... 

დაიწყო თუ არა ფილმი, ყურადღება ცისფერთვალა მარკო პოლომ მიიპყრო – გასაგებია, დასავლელი მაყურებლისთვის მხოლოდ ასეთი ტიპაჟია რაინდობისა და კეთილშობილების მანიშნებელი.... მაგრამ რატომ?!

გარეგნულად დიდებული ეფექტი იქმნება: შთამბეჭდავი ხედები, უდაბნის მისტიური პანორამა, გრანდიოზული საბრძოლო სცენები, ჩინეთის იმპერატორის სასახლის თვალწარმტაცი დეკორაციები და ასე შემდეგ... "დასავლური ხარისხი" იტაცებს თვალს, მაგრამ აბნელებს გონებას:

* * *

გონ–დაბნელება #1 – დახედეთ ამ რუკას, ფილმის შემქმნელების აზრით ეს მე–13 საუკუნის მიწურულის მახლობელი აღმოსავლეთია (უფრო ზუტად – 1298 წელს იწყება ფილმის სიუჟეტი ვენეციაში); როგორც რუკაზე ჩანს, მაშინ უკვე არსებობდა "თურქეთი" იმ საზღვრებში, რომელიც არის ახლა, 21–ე საუკუნეში, ეს კი აბსურდი გახლავთ, მოგეხსენებათ თურქებმა 1453 წელს დაიპყრეს საბოლოოდ ბიზანტიის იმპერია და თანდათან შექმნეს იქ თავისი სახელმწიფო.

გონ–დაბნელება #2 – ასეთივე "წარმატებით", იმავე საზღვრებში მოხაზულია მონღოლეთიც (Mongolia), რომლის გავლის შემდეგ მარკო პოლო თავის მამა–ბიძიანად უდაბნოს ქვიშების და ოაზისის ზღვართან სერზე გადადგებიან და შესძახებენ – აი, ეს არის ჩაინა.... (უკაცრავად – "ჩინეთი" უნდა მეთქვა). ეს ერთ ანეკდოტს ჰგავს: სოფლელი თბილისში პირველად მოხვდა და მთაწმინდიდან რომ გადახედა ქალაქს, აღფრთოვანებულმა დაიძახა – რამხელა ყოფილა საბჭოთა კავშირი!

გონ–დაბნელება #3 – ყუბილაი–ხანი ჭაბუკ მარკო პოლოს ესაუბრება და მისი გამბედაობითა და გამჭრიახობით თითქოს მოიხიბლება კიდეც და თავისი ვარაუდის შესამოწმებლად იქვე მდგომ კარისკაცებს შორის ერთ–ერთს მიმართავს – ასე არ არის, ბარონ ახმეტ?!.... ხომ წარმოგიდგენიათ – მონღოლთაგან დაპყრობილ ჩინეთში ადამიანს "ბარონის" ტიტული აქვს; ეს დაახლოებით იგივეა, მეფე როსტევანს რომ მიემართა ვაზირთათვის – რას ფიქრობს პარლამენტის უმრავლესობა ჩემი ასულის ინაუგურაციის შესახებ?! – თუმცა ვინ იცის, ეგებ "ივენთები" ისე განვითარდეს, რომ ჩვენმა შთამომავლობამ სწორედ ასეთი "ვეფხისტყაონი" წაიკითხოს....

ერთი სპარსული ანდაზაც გამახსენდა – "ჰარ დერახშანდე ზარ ნისთ" (ყველაფერი ბრჭყვიალა ოქრო არ არის). 

გამახსენდა და რა ვქნა?! – გონებაში დაბლოკვის საშუალება არ არსებობს, ზოგი ფაქტი თავისით "ამოივენთება" ხოლმე და ვერსად გაექცევი.... სიზმრების გარდა.

"ბეზობრაზიე"

მცირე შესავალი

70–80–იან წლებში 120 მანეთიანი სამსახური რომ გეშოვა, ლამის ცკ–ს დონეზე უნდა "ჩაგეწყო" ეს საქმე, ნაირგვარი რედაქციები გაძეძგილი იყო თანამშრომლებით, რომლებიც არ იკლებდნენ ნაირგვარ მივლინებებსა და ექსპედიციებს....შედეგად კი ჩვენ გვაქვს ახლა საცნობარო ლიტერატურა, სადაც ასეთ უზუსტობებს ვხვდებით (მხოლოდ დუშეთის რაიონის – დღეს უკვე მუნიციპალიტეტის – მაგალითზე):

– საქართველოს სსრ გეოგრაფიული სახელების ორთოგრაფიული ლექსიკონის (ქსე–ს მთავარი სამეცნიერო რედაქცია, 1987 წ) თანახმად დუშეთის რაიონში არსებობდა თურმე ორი მთა – მაგაწალნი (გვ. 65) და მაღაწალნი (გვ. 67), ორივე მდებარეობს გუდამაყრის ქედზე და მათ შორის განსხვავებაა მხოლოდ ისაა, რომ ერთი მთაა და მეორე მწვერვალი, სიმაღლე კი (რა საოცარი დამთხვევაა?!) ერთნაირი აქვთ – 2608 მეტრი.... ცხადია, არავინ გადაამოწმა, რომ ვიღაცამ რუსულ რუკაზე არსებული магацални ამოიწერა, მეორე ვიღაცამ კი ქართული წყაროებიდან მოიხსენია "მაღაწალნი", მესამე ვიღაცამ კორექტირება ჩაუტარა ტექსტს, მეოთხემ რედაქტირება, მეხუთემ სტამბაში ააწყო და ა.შ. შედეგად მოხდა ის, რომ საქართველოს "შეემატა" მწვერვალი 'მაგაწალნი". არადა, დარწმუნებულნი ვართ, ამ წიგნს დიდი რედაქცია 3–4 წელი მაინც ამზადებდა გამოსაცემად

– ქსე და ხსენებული ორთოგრაფიული ლექსიკონი ერთი და იგივე სამეცნიერო რედაქციის მიერაა მომზადებული, რომლებსაც თურმე "მრავალფეროვნების მანია" სჭირდათ, ანუ: ერთგან წერია – მდინარე ფოტეხევი, მეორეგან – მდინარე ფოტისხევი, ერთში არის სოფელი "მენესი", მეორეში ამტკიცებენ, რომ ეს არის "მენესო", სიჯანანი და სიჯანაანი და.შ.

* * *

ჩემი თაობის ადამიანებს გეხსომებათ, თუ როგორი პოპულარული იყო მაშინ ფრაზა – "ექსპედიციაში ვიყავი"–ო (ოოოოოოოოოოო!), თურმე და ნუ იტყვი, გასართობად დადიოდნენ იქ.

.....მოდი და ნუ გაგახსენდება ფრაზა ცნობილი ფილმიდან (კომუნისტურ წარსულში გადატანით) – "რა ტყუილად გაჭმევდით პურსა"!

რა სარგებელი მოაქვს ვირს?

პროლოგი

....კაცმა რომ თქვას, მე ისეთივე კახელი ვარ, როგორი კენიელიც ბარაკ ობამაა (ვგულისხმობ იმას, რომ "ისტორიულ სამშობლოში" არც მე დავბადებულვარ და მიცხოვრია და არც ის), მაგრამ როგორც მას მოეძალება ხოლმე ხანდახან "ლომობა" (კენიაში ერთი მასაის ტომია და საკუთარი თავი ლომების შთამომავლებად მიაჩნიათ), მეც ხშირად მახსენდება ხოლმე ასეთი ანდაზები და გამონათქვამები: "ყველა კახელი დღეში სამი წუთი მაინც არის ვირი.... ვირი ორშაბათსაც ვირია და ოთხშაბათსაც.... ვირი გინდა ღობის იქით დააბი და გინდა ღობის აქეთ, მაინც ვირია..."     ჩემი თარგმანებიდან კი ძალიან მომწონს ეს ბეითი საადი შირაზელისა:

იესოს ვირი მექაშიაც რომ წაიყვანო,

დაბრუნდება და ვირი ისევ იქნება ვირი...

დაახლოებით ასეთივე გამონათქვამი აქვს სერვანტესს.... ასე რომ, არც ისეთი  ხელწამოსაკრავი არსებაა სახედარი, რაკიღა ასეთი ტიტანების ყურადღება დაიმსახურა... თუ იმასაც გავითვალისწინებთ, რომ ვირი საგზაო ინჟინერიის მეტისმეტად "პრადვინუტი" მუშაკია, შეიძლება დავასკვნათ

ა) ვირი სჯობს ლომს. ბ) კახელები სჯობნიან მასაის ტომის წარმომადგენლებს, გ) მე ვჯობივარ ბარაკ ობამას! (გაქვთ რამე საწინააღმდეგო?!)

ჰოდა, იმას ვამბობდი

სანამ პროლოგს ვწერდი, "სამწუთიანმა კახელობამ" გადამიარა და ახლა უფრო დადინჯებით ვიტყვი სათქმელს: ამ სპარსულ–ქართულ ლექსიკონს რომ ვაკეთებ, სპარსული ნაწილის საფუძვლად უზარმაზარ სპარსულ–რუსული ლექსიკონს ვიღებ და ვუწერ მერე ქართულ შესატყვისებს.... ჰოდა, რა იციან ან სად გაიგონებდნენ რუსები ასეთ სიტყვას "ზახრუმა", რომელიც ჩემს უბანში და მის გარშემო, ალბათ, 10 კილომეტრის რადიუსში ყველამ იცის, თუმცა მისი წარმომავლობის ამბავი კი არ სმენიათ: "ზოჰრ" შხამია და "მარ" გველი, ანუ ზოჰრ–ე–მარ – გველის შხამი (წყევლაა, რა, ერთგვარი.... კახეთიდან კი შემოგვრჩა სიტყვა "მურტალი', ამ სიტყვის შესახებ უკვე დავწერე ერთხელ აქ პატარა წერილი).... ერთის სიტყვით, კახელობაც და ძველთბილისელობაც ძალიან მეხმარება  ბევრი აღმოსავლური სიტყვის ცოდნასა თუ გახსენებაში.

ჰოდა, დღეს კახელობა კიდევ ერთ რამეში დამეხმარა: მინდოდა მელაპარაკა ერთი ძალად "VIP"–ის (very important person) შესახებ და მისი სახელის აღმოსავლურ ყაიდაზე წარმოთქმასთან დაკავშირებით (რასაც თავად ხშირად იქმს თავისი განსწავლულობისა და ორიგინალურობის სადემონსტრაციოდ), მინდოდა მეთქვა, რომ მისი სახელის "აღმოსავლური ვარიაციები" არცთუ საამოდ აღიქმება (გარკვეულ ექსკრიმენტებს, შხამთან დაკავშრებულ ცნებას, მომწამლავ სითხეს ნიშნავს), მაგრამ ერთი ანეკდოტი გამახსენდა:

    მიხომა თქვა ერთხელ: წეღან ჩემი ძველი ნაცნობი დავინახე, ერთი კი ვიფიქრე, მივალ, მოვიკითხავ–მეთქი, მაგრამ მერე ვთქვი –ერთი შენი დედაცა და შენი მამკითხველისაც–მეთქი....

    მაინც არ დამიფასებს – რაღა ვირი და რაღა "ვიპი" – თავიანთი "მექიდან თუ მედინიდან" რომ ბრუნდებიან, ჰგონიათ, რომ სხვანაირები გახდენენ.... ეგონოთ, რა.... მე მაგათი მომკითხველი აღარა ვარ.... (არ მინდა საკუთარი თავი ვაიძულო და კახელობის მეორე – საპრემიო! – სამწუთიანი სეანსიც ჩავატარო)

ეპილოგი

ზოგი თავს იფასებს ამ "ფეისბუქშიც" კი, არადა, ძველი, "პაპიჩემის დროინდელი" ნაცნობია და ვითომ არ ახსოვხარ....  რაღა მეტი გავაგრძელე – ზახრუმა, თქვენ! – ნახეთ ზემოთ, ხომ დავამტკიცე, რომ ბარაკ ობამას ვჯობივარ, მეტი რა ვქნა?!   

გირჩევთ ნახოთ!

თეა ელერდაშვილის, ჩემი ძმისშვილის,
პროფესიით და სულისკვეთებით ბიოლოგის.
ბლოგი,






http://teaele.wordpress.com/116/

მიდი, სოსო! გაიმარჯვეეეეეეე!

ჩემმა შვილმა ბავშვობაში ასეთი ლექსი იცოდა:

დილით ადრე გავიღვიძებ, ავდგები,

პირს დავიბან, ფისოს ვეთამაშები....

მეც ჩვევად მექცა – პირველ რიგში "ფისოს" გავეთამაშო და, თუ რამე ფიქრი გამომყვება სიზმრებიდან, აქ დავაფიქსირო.  

ჰოდა, მოგახსენებთ!

მე მომხრე ვარ იმისა, რომ სოსო ნარიმანიძემ მიმდინარე კონკურსში ("ნიჭიერი – 2011) გაიმარჯვოს ორი მიზეზის გამო:

პირველი: ალალი და კარგი ბიჭია, სიმღერით ირჩენს თავს და ხალხს ახარებს.

მეორე: თუ სოსომ გაიმარჯვა, ეს კიდევ ერთი დადასტურება იქნება იმისა, რომ არ შეიძლება ყველაფერი "დასავლურის" ბრმად გადმოღება მხოლოდდამხოლოდ იმიტომ, რომ იქ გაამართლა და ჩვენც მათსავით უნდა ვიცხოვროთ.

კარგი ბიჭია–მეთქი სოსო – ვთქვი, მაგრამ ისიც ცხადია, რომ ეს არ არის ნიჭიერება (მით უმეტეს მეორე სიმღერა "ტრულაილაზე" ძალიან ცუდად იმღერა); ეს გარკვეული და კონკრეტული ვითარებისთვის განკუთვნილი შემოქმედებაა და ამგვარი ნიჭის გამარჯვება იგივე იქნება, სმს–ების საშუალებით ყველა დროის საუკეთესო ქართული ფილმი რომ გამოავლინონ და შედეგად მიიღონ – ქართული კინოშედევრი არის "სიყვარული ყველას უნდა", რადგან ყველაზე მეტი ხმა მიიღო.

ბევრჯერ მითქვამს და ვიმეორებ – მიმბაძველობა დამღუპველია ყველანაირ დროსა თუ ვითარებაში! ნახეთ ბრიტანული, ამერიკული თუ უკრაინული ვარიანტები ამგვარი კონკურსისა და შენიშნავთ, რომ თვით ჟიურის განწყობაც კი წინასწარაა დაგეგმილი: ნაპირზე უნდა იჯდეს მკაცრი ძია (ინგლისში საიმონი.... გვარი ზუსტად არ მახსოვს, უკრაინაში იგორ კონდრატიუკი), რომლისაც უნდა ეშინოდეთ კონკურსანტებს, შუაში მეტისმეტად ემოციური, მომხიბლავი ქალბატონის ადგილია (ჩვენი შარშანდელი ემოციური მანდილოსნისგან განსხვავებით, წლევანდელს აშკარად დიდი უპირატესობა აქვს ყველა ასპექტში), მესამე მსაჯი კი პუბლიკის "любимчик"–ი უნდა იყოს....  როგორც მითხრეს, ასეთი პროექტების ავტორები (გამყიდველები) სავალდებულო წესით წერენ კონტრაქტში, რომ მიმბაძველებმა (მყიდველებმა) ყველაფერი ზუსტად დაიცვან.... თითქოს–და, რომ არ აიძულონ, ჩვენი "კრეატივშჩიკები" არ მიბაძავენ!

მიმბაძველობა დამღუპველია, რადგან მიბაძვაში თავიდანვეა განსაზღვრული ყველაფერი და ეს თავისთავად გულისხმობს ნიჭის და შთაგონების ანულირებას.

გაიმარჯვოს სოსომ! ალალია მასზე!  ....მაგრამ მიხვდებით, რომ ასეთი წესით ნიჭიერების გამოვლენა არ შეიძლება! 

ქართული მიმბაძველობის ისტორიას კი ცალკე დიდი გამოკვლევის დაწერა სჭირედება; ის სათავეს სადღაც მე–20 საუკუნის 70–იანი წლების შუახანებში იღებს, კულმინაციას 21–ე საუკუნის დამდეგს მიაღწია, ახლა კი აგონიის დრო დაუდგა.... მადლობა ღმერთს! 

ჰო, დამავიწყდა მეთქვა, რომ ჩემი ფისო "ფეისბუქია".... აბა, თქვენ რა გეგონათ?!

ჩვენი უბნის თოჯინა

ერთი მეზობელი გვყავდა უბანში, იმხანად უკვე მოხუცი ქალი იყო, უბნის დიდ–პატარანი, ქალიან–კაციანად ყველა ემდუროდა – ანჩხლი და კაპასი ადამიანიაო. კიდევ ის მახსოვს, რომ ჩვენი ეზოს მოპირდაპირე მხარეს, გზისგადაღმა ორსართულიანი სახლის არც ეზოში და არც კიბეებზე ბავშვებს არ მიგვესუნინებოდა იმ ქალის რიდით… ეზოების და კიბეების მეტი რა იყო გარშემო, მაგრამ ყველას მაინც იქითი გვიწევდა გული, ვერ–კი შევდიოდით – გვეშინოდა დაცაცხანების…. ჰოდა, სახელიც უცნაური ერქვა – Арусяк…. როგორც ჩანს, ბავშვობიდანვე ინტერესი მქონდა სიტყვების მნიშვნელობის მიმართ, მაგრამ, აბა, მაშინ რას გავარკვევდი, თუ რატომ ერქვა ასეთი განსხვავებული სახელი…. სამეზობლოში ზოგი “მარუსიაკას” ეძახდა ( სომეხი კი იყო, მაგრამ რუსულად გაზრდილი) და ამაზე ძალიან ჯავრობდა ის ავი დედაკაცი, თუმცა–კი ახლა ვხვდები, რომ თავადაც ნამდვილად არ ეცოდინებოდა, თუ რა წარმომავლობა ჰქონდა მის სახელს…

“არუს” عروس არაბულად პატარძალია.  “არუს–აქ” – პატარა პატარძალი ანუ თოჯინა.  ეს “აქ” კნინობითი ფორმის მაწარმოებელი ბოლოსართია სპარსულში: “მიხ” (ლურსმანი) – “მიხ–აქ” (პატარა ლურსმანი ანუ ჩვენთვის კარგად ცნობილი ყვავილი მიხაკი). რაღა შორს წავიდეთ, ეს ბოლოსართი ქართულ სიტყვებსაც ერთვის: წიგნი – წიგნაკი, აგარა – აგარაკი, მილი – მილაკი….

ერთი სიტყვით, ძალიან დიდი ხნის შემდეგ, როცა აღარც ის ჩვენი უბანი არსებობს (ახლა იქ სამების ტაძარია) და აღარც ის აშარი ქალი თავისი დაგრეხილი კიბით, ახლაღა გავიგე, რომ, სახელიდან გამომდინარე, “არუსიაკ–ბაბო” ჩვენი უბნის “თოჯინა” ყოფილა…. გაგიგია?!

* * * ეს ყველაფერი კარგი, მაგრამ ამ “არუს”–ს (პატარძალს) რუსეთში რაღა ესაქმება?! ვითომ გვარი Аросьева ამ სიტყვიდან მოდის? 

გეხსომებათ ეს მსახიობი – ოლგა აროსევა (იხილეთ ფოტო) – იგივე პანი მონიკა იუმორისტული გადაცემიდან “13 სკამი”…. (ბოდიშს ვითხოვ, რუსული თემატიკის შემოტანისთვის, ჩემი ბრალი არ არის, რომ იმ ეპოქაში დავიბადე…. ამ ეპოქაში რომ დავბადებულიყავი, ალბათ, არც არუსიაკა მეცოდინებოდა, არც აროსევა და არც სპარსელი პატარძლები…. თუმცა ვინ იცის?! – ირანი ძალიან აქტიურად ბრუნდება კავკასიაში, მაგრამ ეს უკვე პოლიტიკაა და მე მასთან უმძრახად გახლავართ…. ირანთან კი არა, – პოლიტიკასთან).

თბილისელი შურიკა

• თბილისელ დრამატურგს გაბრიელ სუნდუკიანს აქვს პიესა - "ხათაბალა"; შესაძლოა, მან თავადაც არ იცოდა, რომ ეს ორი სიტყვისგან შედგენილი კომპოზიტია "ხათ"+"ბალა" (ორივეს ერთი და იგივე მნიშვნელობა აქვს – უბედურება – ოღონდ ერთი არაბულია და მეორე სპარსული); გუშინ ვნახე ამ პიესის მიხედვით გადაღებული ფილმი (1971 წ), რომელიც მთლიანად თბილისშია გადაღებული, ამ ფილმს თურმე ტელევიზიით არ აჩვენებდნენ რატომღაც და ამიტომაც არ მქონდა თავის დროზე ნანახი; მერე youtube-ზე მის შესახებ შექმნილი დოკუმენტური ფილმიც ვნახე ამ ფილმში თამაშობენ სომხური კინოსა და თეატრის ცნობილი მსახიობები (სოს სარქისიანი, ფრუნზე მკრტიჩიანი), ასევე ჩვენი შესანიშნავი არტისტები: მარინე თბილელი, იპოლიტე ხვიჩია, ბუბა კიკაბიძე, ეკატერინე ვერულეიშვილი და სხვები... ძალიან ბევრი რამ გავიგე და გავიხსენე  თბილისის შესახებ, როგორც ფილმიდან ასევე მის შესახებ არსებული დოკუმენტური მასალიდან (მაგალითად, სიმართლე 1971 წლის ქოლერის მძვინვარების შესახებ, რასაც მაშინ საგულდაგულოდ მალავდნენ კომუნისტები და მეც ბევრი არაფერი ვიცოდი თურმე).
• ამ "შენიშვნის" დაწერა კი ფილმის (პიესის) ერთმა ეპიზოდმა მომასურვა:
• თბილისელი ქალები ლოტოს თამაშობენ და თან ჭორაობენ (ოოოოოო, ეს საქმე ნამდვილად დიდებულად ეხერხებათ მათ!.... ლოტო კია არა, ჭორაობა), ჰოდა, ჭორაობენ ვიღაც შუშანას შესახებ, რომელიც თურმე მეტისმეტად არის გატაცებული ევროპით და რადგან ძნელად ესმით მისი სახელი ევროპელებს, სთხოვა ყველას, რომ "შუშანა" კი არა, "შურიკა" დამიძახეთო... დააკვირდით, 1866 წელს, როცა დაწერა ეს პიესა  სუნდუკიანმა, თბილისის ბინადრებს თურმე იგივე "პრობლემა" აწუხებდათ ევროპასა და საკუთარ სახელთან მიმართებაში... თუმცა გააჩნია – ვისთვის ეს პრობლემაა და ვისთვის კიდევ სიბრიყვე. 

აზიზ–ჯანის სმაილიკები

• დღეს პარიკმახერთან დავჯექი თუ არა, მობილურზე დაურეკეს – ხარაშო აზიზ–ჯანო უთხრა ორ–სამჯერ, გათიშა მობილური და მე შემომჩივლა – "ამ ოდნოებმა ბანკროტი გამაკეთეს, რა.... ცოლი ყოველდღე მეუნება – ხუთი ლარი ჩარიცხე, სმაილიკები უნდა ვიყიდოო, ვაჰ...."  ვუსმენდი მის მონოლოგს, თავს ვუქნევდი და ჩემთვის ვფიქრობდი – რა გარანტია აქვს ახლა ამ კაცს, რომ მე ვიცი, რა არის "ოდნოები"?! – და დასკვნაც მაშინვე გამოიკვანძა – ესე იგი ეს სოციალური ქსელები ისეთივე მასობრივ მოვლენადაა უკვე მიჩნეული, როგორც ბევრი სხვა სასიცოცხლოდ აუცილებელი საკითხი....
• პარიკმახერმა მონოლოგიც და გაკრეჭაც ერთად დაამთავრა, გამომართვა ხუთი ლარი და მე კიდევ ერთხელ შევწირე მადლობა ღმერთს, რომ თმა ისევ იმ რაოდენობით მეზრდება, როგორც მთელ განვლილ ცხოვრებაში იყო!.... რომ არა ჩემი თმა, ვინ გადაუხდიდა "აზიზ–ჯანს" სმაილიკების ფულს?! 
• და ბოლოს, ტრადიციული "იცით თუ არა რომ" – დიახ, "აზიზ" عزیز სპარსული სიტყვაა და "ძვირფასს, სათნოს, სათუთს" ნიშნავს.

"ახალი ქართველების" ენები

გუშინ ერთ–ერთი რადიოს დიქტორი (შეიძლება ახლა სხვა სიტყვას ირქმევენ, არ ვიცი.....) ამტკიცებდა – აჭარულ ენაზე მომივიდაო სმს–ი.... ცოტა ხანს კიდევ ვუსმინე და როცა დავრწმუნდი, რომ ეს ყველაფერი სრული სერიოზულობით იყო ნათქვამი, რადიო გამოვრთე, რათა "ზანგურ ენაზე" მისული ინფორმაცია არ მოეწვდინათ ჩემ სმენამდე, რასაც აუცილებლად მოჰყვებოდა "წითელკანიანურ ენაზე" შესრულებული მესიჯების ანალიზი.

ვისაც ჰგონია, რომ ეს ყველაფერი არ არის სინამდვილე, შეუძლია ჩვენი წამყვანი ტელევიზიის ერთ–ერთი საინფორმაციო გადაცემა ამოიღოს არქივიდან, სადაც "ჟურნალისტკამ" გვამცნო, რომ ბათუმის ბულვარზე კუბელმა მომღერლებმა დიდი გატაცებით შეასრულეს სიმღერები კუბურ ენაზე...  

მე კი ასეთი რამ მითხრეს თუ დამესიზმრა, აღარ მახსოვს – თურმე კუბურ ენას ახლა სახელი უნდა გადაერქვას და "ფიდელკასტროული" უნდა ეწოდოს ახალი წლიდან, მათი ბელადის საპატივცემლოდ.

P.S. ეს "გუშინ" იმიტომ არ დავაკონკრეტე, რომ მსგავსი ფაქტი შეიძლება ნებისმიერ დროს მოხდეს, სანამ "ახალი ქართველები" პარპაშებენ საქართველოში.

უნიკალური ფოტო

ამ ფოტოს თვალისჩინივით ვუფრთხილდები.... შვილიშვილებისთვის
და სანამ ისინი ჭკუაში ჩავარდებიან, თქვენც ნახეთ.

"მობილური" ფანტაზია

2012 წლის 30 იანვარი, თეირანი

...ვზივარ ჩემს ოთახში და მესმის ირანელის და ლიბანელის საუბარი სპარსულად; ირანელი ეუბნება: "მისქალ ქონ" (მისქალი ქენი).

ვაჰ! – ვფიქრობ – რა შუაშია "მისხალი"?! აქ რაღაც ბემურაზობას აქვს ადგილი და მე არ ვიცი, რა აზრით მოიხმარენ სიტყვა 'მისხალს"...

გავდივარ და ვხედავ – ირანელს მობილური ტელეფონი უჭირავს ხელში და არაბს ეუბნება: 
მისქალ (miss call) ქონ!

უჰ, თქვენ რა გითხარით! თუმცა ისინი რა შუაში არიან, არც ასე ზედმეტად შეიძლება "გატაცება" ეტიმოლოგიით... მე კიდევ მეგონა, რაღაც ახალი "მისხალი" აღმოვაჩინე–მეთქი.

იაფფასიანი I love you

ა) ...არა, ცუდად არ გამიგოთ –  ადამიანს რომ ეუბნები "მიყვარხარ"–ო, როგორ შეიძლება საძრახისი იყოს, მაგრამ, სამწუხაროდ, ასეთ ყოველდღიურ–ყოველფეხისნაბიჯურ და საყველპურო "მიყვარხარ"–ში ისევ ის დამღუპველი სენი ფუთფუთებს, რასაც მიმბაძველობა ჰქვია... უფროსი თაობის გამოცდილებისა თუ არ გჯერათ, ნახეთ ძველი ქართული ფილმები, გადაათვალიერეთ კლასიკური ლიტერატურა და ნახავთ და მიხვდებით, რომ ამ "გულისგულ საგოგმანებ" სიტყვას ქართველები მხოლოდ უკიდურესად საჭირო და აუცილებელ დროს ამბობდნენ... ამიტომაც ჰქონდა ფასი!

ბ) მერე ცხოვრების ჰოლივუდურ და ზოგადამერიკულ წესსა და ნორმებსაც დააკვირდით და  ადვილად შენიშნავთ – პატივცემული იანკები ერთმანეთს ეუბნებიან "I love you" პრაქტიკულად ყველანაირ სიტუაციაში... კი მინდოდა ახლა ეს სიტუაციები ჩამომეთვალა იუმორით და ირონიით, მაგრამ გადავიფიქრე – ეს მათი ჩვევაა, ზოგჯერ აკვიატებულიც კი და არ მინდა ამის გამო დავცინო....

გ) ყველაზე დიდი უბედურება კი ის არის, რომ ზემოთხსენებული მოფუთფუთე სენი მიმბაძველობისა პირველ რიგში აღარიბებს და არსებობას უმოკლებს ჩვენს მშობლიურ ენას. თუ არ გჯერათ, გადახედეთ თუნდაც "ფეისბუქურ" ჩანაწერებს: იქ, სადაც შეიძლება იყოს – შენი ჭირიმე!.... შენ გენაცვალე!...  შემოგევლე!... (გეხუტუნე და გეხვანხვალე!) – ყველგან არის "მიყვარხააააააააააააააარ".

დ) იმ ცრუ ბიჭისა არ იყოს "დედა ენიდან", მგელი–მგელიო ტყუილად რომ იძახდა და როცა მართლა მოვიდა მგელი და საშველად რომ უხმო ხალხს და რომ აღარავინ დაუჯერა, მე მგონი, ბევრ თქვენგანსაც ასე დაემართება – უკვე იმდენჯერ გაქვთ ნათქვამი ყალბი, ცალყბა და მხოლოდ საზრდილობო "მიყვარხარ", რომ მართლა გულიანად სათქმელი რომ გაგიხდებათ ეს სიტყვა, აღარავინ დაგიჯერებთ...  

ე) მაშ!

პელე და ქართველები

ახალგაზრდებსაც დააინტერესებთ, ალბათ.

1965 წელს მოსკოვში საბჭოთა კავშირის ფეხბურთელთა ნაკრებთან სათამაშოდ ბრაზილიის ეროვნული გუნდი ჩამოვიდა. იმ დროისთვის ბრაზილია მსოფლიოს ორგზის ჩემპიონი იყო ზედიზედ (1958, 1962), თბილისის "დინამო" კი სსრკ–ს ჩემპიონის ტიტულს ატარებდა (1964), ალბათ, ამიტომაც სსრკ–ს ნაკრებში 5 ქართველი თამაშობდა იმ მატჩში: მიხეილ მესხი, სლავა მეტრეველი, ვლადიმერ ბარქაია, გიორგი სიჭინავა, ანზორ კავაზაშვილი (ეს უკანასკნელი მაშინ უკვე მოსკოვის "ტორპედოში" იყო გადასული); მატჩი ბრაზილიელებმა მოიგეს – 3:0.

ამ მატჩის შემდეგ ფეხბურთის სამყაროში ასეთი ჭორ–მართალი დარჩა:

გიორგი სიჭინავა, მაშინ სრულიად ახალგაზრდა, უნიჭიერესი ფეხბურთელი ნაკრებში მიიწვიეს და ეს იმ ფონზე, როცა სსრკ–ს საფეხბურთო ელიტაში ბრწყინავდნენ ისეთი ნახევარმცველები, როგორებიც იყვნენ: ვორონინი, ბიბა, საბო, სერებრიანიკოვი და კიდევ ბევრი სხვა; ახლა რომ "ვარსკვლავებს" უწოდებენ ე.წ. "მუნდიალებზე" მაშინ ასეთი ვარსკვლავი ალმა–ათის "ქაირათში" თუ ლეგანსკის "ზარიაშიც" კი იყო, ერთი მაინც.... ჰოდა, ასეთი კონკურენციის მიუხედავად, ნაკრებში სწორედ თბილისის "დინამოს" მე–6 ნომერი სიჭინავა მიიწვიეს და არათუ ძირითად შემადგენლობაში ჩასვეს, არამედ პელეს პირადი მეურვეობაც კი დაავალეს..... იმ დროს პელეს დაჭერა იგივეს ნიშნავდა, საპნის ბუშტი რომ დაგეჭირა: დაიჭერ – გაიქცევა–აორთქლდება–გოლს გაიტანს ("ბემურაზი" სხვა კი არაფერია!).... მთელი პირველი ტაიმი სდია თურმე სიჭინავამ, მის დევნაში თვითონ ვერ თამაშობდა და რომ ვერაფერს გახდა, მეორე ტაიმში, მწვრთნელების მითითება აღარაფრად ჩაუგდია და უთქვამს – "ახლა შენ მდიე"–ო და უთამაშია ისე, როგორც მას შეეძლო და სურდა..... აი, ასეთი ლეგენდა დარჩა იმ მატჩის შემდეგ, მე მგონი, სინამდვილესთან ახლოსაა ეს ამბავი.

რატომ გავიხსენე?! 

....თქვე კაი ხალხო, ხომ ხედავთ, რომ ამ ნატო–კატო–ებს თუ ევროკავშირებს არ ვუნდივართ! 

ვეხვეწებით – ერთი "მაპი" გადმოუგდე.... საქართველოს ცუნცულასა – და ყურს არ იბერტყავენ, ჩვენ კი დავდევთ ასე უაზროდ.... 

იქნებ სჯობს, რომ "ვითამაშოთ" ჩვენი თამაში და თუ აქეთ არ შეგვეხვეწებიან – "კავკასიაში მიგვიღეთო" – მაგასაც ნახავთ.... არადა, ფაქტი სახეზეა – თავად ხედავთ ფოტოზე, თუ როგორ მივიდა პელე ქართველებთან – "თქვენ სიაში ჩამწერეთ"–ო 

ფოტოზე, მარცხნიდამ მარჯვნივ: გიორგი სიჭინავა, სლავა მეტრეველი, პელე, ანზორ კავაზაშვილი, მიხეილ მესხი

14 ივნისის აღსარება

2012 წელი

საბოლოოდ დავმორჩილდი ბედს და ჩემი საწუთისოფლო სტატუსი დავადგინე – ხაიამოლოგი ვარ... 

ვეთანხმები პატივცემულ შოთას – "რაცა ვის რაც ბედმან მისცეს, დასჯერდეს და მას უბნობდეს".

მგონი, მეოთხედ მივბრუნდი ბატონი ომარის ნაფიქრალს და ვთარგმნი ქართულად, ოღონდ ახლა ინგლისურ და რუსულ თარგმანებსაც ვურთავ და მხოლოდ ხაიამის რობაიების ლექსიკონსაც ვადგენ ამ გამოცემისთვის... 100 ერთეული მზად არის, გეგმაში მაქვს 500.

ჰოდა, ძველ თარგმანებსაც ვიყენებ, მაგრამ ზოგი ძალიან აღარ მომწონს; აი, მაგალითად ეს:

ღმერთმა ქნას, ძმაო, რომ მოვკვდები, მთვრალი ვკვდებოდე,

შენ კი - შენც მთვრალი - ისევ ლხინზე მელაყბებოდე,

მერე, ვინ იცის, ეგებ მაინც გენატრებოდე,

მე კი - მე მკვდარი - მხოლოდ მიწას ვენაღვლებოდე.

ორიგინალს ვკითხულობ და ვხედავ, რომ თავის დროზე ბევრი "ლაფსუსი" ჩამიდენია, ასე ვთქვათ – აფრები ზედმეტი ფანტაზიით ამიშვია.

ვიწყებ ხელახლა თარგმნას და ვამჩნევ, რომ ზოგიერთ მეცნიერ ხაიამოლოგსაც ზოგჯერ არასწორად "აშვებული აფრებით" უცდიათ მიზნამდე მისვლა. ანუ:

დავით კობიძის ქრესტომათიაში ამ რობაის ოთხივე სტრიქონში აქვს რითმა (შუიიდ–გუიიდ–ჯუიიდ–ფუიიდ), რუსი და ინგლისელი კოლეგების გამოცემებში კი მესამე სტრიქონში გვხვდება "იაბიდ", რაც, ბუნებრივია, არ ერითმება ყველა დანარჩენს... 

ბატონი დავითის (ჩემი მასწავლებლის, ფანტასტიური პოეტური ნიჭით დაჯილდოებული ადამიანის) ვერსია აბსოლუტური სიზუსტით ჯდება ყველანაირ პოეტურ–მთარგმნელობით მოთხოვნებში.

აქედან გამომაქვს ჩემთვის ფრიად საინტერესო დასკვნა: 

ვისაც პოეტური ნიჭი არ გააჩნია, ხელი არ უნდა მოკიდოს ხაიამის და მისი მეგობრების (ჰაფეზის, საადის, რუმის და მისთანების) შემოქმედების შესწავლას... ეს იგივეა, რომ დალტონიზმით დაავადებული რაფაელის და მისი მეგობრების (კარავაჯოს, ლეონარდო და ვინჩის, ვერონეზეს და მისთანების) ნახატებს იკვლევდს ან მუსიკალური სმენის არმქონე ადამიანი იყოს შოპენის და მისი მეგობრების (ნუღარ ჩამომათვლევინებთ) შემოქმედების შემფასებელი. 

ორიგინალში ასეთი აზრებია:

როცა მოვკვდები, ღვინით გამბანეთ,

(მიცვალებულის) წესის აგებაც ღვინით და ჯამით ჩაატარეთ;

განკითხვის დღეს თუ ჩემს მოძებნას ისურვებთ,

ღვინის სარდაფის მიწაში მომნახეთ.

ალბათ, გაგახსენდათ ვიქტორი დოლიძის ცნობილი ოპერის ფრაგმენტი:

ძმებო, როცა მოვკვდები,

ნუ ჩამდებთ კუბოშია,

სუყველას გევედრებით

ჩამდეთ ტიკჭორაშია.

დიახ, მსგავსება არის.... უფრო სწორად დოლიძის "ქალაქურ კუპლეტებში" ძველი თბილისის სპარსული პოეზიისადმი მიდრეკილების ტრადიცია ჩანს....

უნებლიედ გამოდის მეორე დასკვნა – უკვალოდ არაფერი იკარგება ამქვეყნად... 

ასე და ამრიგად შევუდექი ხელახალ თარგმნას და ასეთი შედეგი მივიღე:

როცა მოვკვდები, მე განბანა ღვინით მწადია,

წესის ამგებმაც მოიმარჯვოს ღვინის ბადია;

განკითხვის დღეს კი ჩემი მტვერი ძებნეთ, ცხადია,

სარდაფში, სადაც სულ ლოთები ადი-ჩადიან.

კოჰეზიიდან კოჰაბიტაციამდე

....დიდი უბედურებაა ცუნამიც, შავი ჭირიც, მასობრივი განადგურების იარაღიც და დიდი განსაცდელია ქვეყნისთვის ისიც, რომ ერის უმეტესი ნაწილი ან პოლოტიკოსობას ან ჟურნალისტობა–პუბლიცისტობას იჩემებს... რომ აღარაფერი ვთქვათ პოეტობაზე.

- ე.წ. "ნიჭიერის" შესარჩევ ტურები მაგონდება, სადაც ყველაზე თამამები და ამპარტავნები არიან ისინი, ვისაც აბსოლუტურად არ გააჩნია სმენა და სიმღერით სურს თავის გამოჩენა. მწერლობა–პოეტობაშიც რომ ტარდებოდეს მსგავსი კონკურსები და სცენიდან რომ გვიკითხავდნენ თავის "შედევრებს" კონკურსანტები, წარმომიდგენია, რა სანახაობა შეიქმნებოდა სკანდალებს დახარბებული ტელევიზიებისთვის.

- კარგი, ეს ერთი უბედურებაა – არ აქვთ სათანადო ნიჭი თუ განათლება და წერენ, მაგრამ ამაზე არანაკლებ შემაშფოთებელია იმ ადამიანების "ტექსტების" არსებობა, რომლებსაც აქვთ რაღაც მარაგი უცხოური ლექსიკისა და ყველა გზით და საშუალებით ცდილობენ, ამ "სიმდიდრის" გამომზეურებას. ეს ძალიან ცუდი სენია და ვინც მისგან განკურნებას შეძლებს, შეუძლია ჩათვალოს, რომ კარგად წერა და სწორი აზროვნება ისწავლა.

- ეს ყველაფერი კი ერთმა ფრაზამ დამაწერინა..... ეს ფრაზა ჩემთვის უცნობი პიროვნების ნაწერში ვნახე:

- "როდის დაიწყო ქართველურ ტომთა შორის კოჰეზიის პროცესი?"–ო.

- დაიდეთ გულზე ხელი, სანამ კითხვას განაგრძობდეთ, დახუჭეთ თვალი და უთხარით საკუთარ თავს – გაიგეთ ტომთა შორის კოჰეზიის პროცესი რას ნიშნავს?

- ახლა გაახილეთ თვალი და იხილეთ ლექსიკონიდან ამოწერილი განმარტება:

- კოჰეზია (ლათ. cohaesus - დაკავშირებული).

1) (ფიზიკ.) მოლეკულების (იონების) შეჭიდულობა გამოწვეული მიზიდულობის ძალებით.

2) (ლინგვ.) ტექსტის შემადგენელი ელემენტების უნარი ამავე ტექსტის სხვა ელ-ემენტებთან დაკავშირებისა.

- ქართველური ტომები მოლეკულები იყვნენ თუ ტექსტის ელემენტები, რომ ეს პროცესი "კოჰეზიისა" დასწყებოდათ?!

- დაწერე რა, შე მამაცხონებულო, "დაკავშირების პროცესი".... და თუ გინდა, რომ მთლად ნათლად და გასაგებად წერდე,  უნდა შეგეძლოს ასეთი წინადადების მოძებნა:

- როდის დაიწყო ქართველურ ტომთა ურთიერთდაახლოება?