ამბავი იმისა, თუ როგორ ვაიძულე ზარმაცი ავღანელი ბეჯითი მოსწავლე გამხდარიყო

1981-83 წლებში, როგორც სავალდებულო სამხედრო სამსახური უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ, ოფიცერ-თარჯიმნის მოვალეობის შესრულება მომიხდა ავღანელებთან... 

1982 წლის ზაფხული იყო, გაგანია ომი მიმდინარეობდა ავღანეთში, ტაშკენტში კი პაპანაქება სიცხე იდგა და იქ ჩამოიყვანეს ასამდე ავღანელი სამთვიანი მოსამზადებელი კურსების გასავლელად... იყვნენ ნაირ-ნაირი სამხედრო სპეციალობის კურსანტები და მე არტილერისტებთან მომიხდა საველე მეცადინეობებნის გავლა, თუმცა ველზე გასვლამდე იყო ინტენსიური თეორიული მომზადება და მთელი ამ სასწავლო პროცესის გავლა ერთ კონკრეტულ ჯგუფთან მომიხდა.
ავღანელებში ძირითადად სოფელ-სოფელ მოხეტიალე გლეხების შვილები იყვნენ, მაგრამ ერთი ერია მათში, ასე თუ ისე, პრივილეგირებული ფენიდან და სწორედ ის იყო ყველაზე თავნება და ზარმაცი. სახელად დაუდ-საიბი (ბატონი დაუდი)... არც კონსპექტებს წერდა, მეცადინეობებსაც სხვადასხვა მიზეზით აცდენდა, სემინარებზე არ აქტიურობდა და, ცხადია, კურსების ბოლოს არადამაკმაყოფილებელ შეფასებას მიიღებდა, რაც იმით დაისჯებოდა, რომ ფრონტის წინა ხაზზე გაგზავნიდნენ (ყოველ შემთხვევაში, ასე აშინებდნენ ზარმაც კურსანტებს რუსი ოფიცრები); მე სულ არ მენაღვლებოდა ამ კურსანტების სწავლა-არსწავლა, მაგრამ მაინც მოსაბეზრებელი იყო მათი დევნა, ვინც არ სწავლობდა.... არა ერთხელ გავაფრთხილე ეს დაუდ-საიბი - ცუდ ამბავს გადაეყრები-მეთქი, მაგრამ არაფერს მიჯერებდა და განაგრძობდა თავნებობით ბაირამობას.... ჰოდა, „შენ გიტირებ-მეთქი ყოფას, ველზე რომ გავალთ“ - ჩავიფიქრე და საველე მეცადინეობების დღეც მოვიდა...
ტაშკენტის შემოგარენში, სადღაც ყაზახეთის ტერიტორიაზე იყო უზარმაზარი პოლიგონი; წამოიღეს რუსებმა ყველანაირი საარტილერიო დანადგარი, რაც ნაწილში გააჩნდათ და დაიწყო ბათქა-ბათქი.... იქვე, გარდა ოფიცერი თარჯიმნებისა, იყვნენ რიგითი ჯარისკაცები, შუააზიელები, ვინც ტაჯიკური იცოდა და ისინიც ემსახურებოდნენ ამ „ავღანურ ოდესეას“; მათ შორის იყო ერთი უწვერულვაშო ბიჭი, ალბათ, 1,50 ამ სიმაღლის, გამხდარი, ჩია ტაჯიკი, გვარად დაუდოვი.... დაძვრებოდა სანგრებში, დაჰქონდა ჭურვები და იყო საშინლად ამოგანგლული მტვერში და ვაი-ვაგლახში... ავღანელმა დაუდ-საიბმა, რა თქმა უნდა, არაფერი იცოდა, ცდილობდა სანგრიდან გაქცეულიყო, რუსები აკავებდნენ და მე მიკიჟინებდნენ - გააგებინე, რომ უნდა მივიდეს “ПУШКА“-სთან და ისროლოსო... ამასობაში ის საბრალო დაუდოვიც მოგვიახლოვდა, მოიტანა სასროლი ჭურვი და დავუძეხე:
- დაუდოვ, ბია ინჯა! (მოდი აქ!)
მერე ავღანელ დაუდ-საიბსაც ვუხმე და ვუთხარი:
- ხედავ, ეს საცოდავი დაუდოვი რა დღეშია?
- ვხედავო!
- ჰოდა, თუ რუსების ბრძანებას არ შეასრულებ, შენ მალე,დაუდ-საიბი კი არა, ამ ტაჯიკივით დაუდოვი გახდები-მეთქი...
ზარმაცი კი იყო ის ავღანელი, მაგრამ ჭკუაც საკმაოდ ჰქონდა და მიხვდა, რომ ჩემს ხუმრობაში სიმართლეც ერია და ისე დაჭკვიანდა, რომ მეცადინეობაც დაიწყო და კარგი ჯარისკაცის სახელითაც დაბრუნდა ავღანეთში....

ეს არის გარუსების შიში, სხვა კი არაფერი...