გაუმარჯოს მეგობრობას!

რას ნიშნავს „აიდოსტი“?

ასეთი თამაში არსებობდა (ახლაც არსებობს ჩვენს თაობაში, თუ ვინმეს გაახსენდება), რომელიც ქათმის მკერდის ორტოტა ძვალთან არის დაკავშირებული; ამას ქართულად „საწინწკარა“ ჰქვია, ხოლო არაქართულად - „ავქაში“ და ამ სიტყვასაც იყენებენ ახლა მავანნი („ჰავ“ - სომხურად ქათამია, „ქაშ“ - სპარსული ზმნური ძირია და გაწევას, გათრევას, გაგლეჯვას ნიშნავს).

თამაშის არსი ასეთია: ვინც ქათმის ძვალს გამოწიწკნის, გაუწვდის ხოლმე მეგობარს თუ თანამეინახეს (ეს, როგორც წესი, სუფრაზე ხდება) და ეს იმის მომასწავებელია, რომ პირველი მეორეს რაღაცაზე დანაძლევებას სთავაზობს და თუ მეორემ მიიღო ეს შეთავაზება, დათქვამენ იმას, თუ რა უნდა აუსრულოს დამარცხებულმა გამარჯვებულს და ისინი ერთად გადატეხენ ძვალს პირობაზე შეთანხმების ნიშნად... ამის შემდეგ ამ ორ ადამიანს შორის ასეთი ვითარება იქმნება: თუ რომელიმე ერთმა მეორეს რაიმე ნივთი გაუწოდა და მიმღებმა არ თქვა „მახსოვს“ (ახსოვს, რომ ნაძლევი დადეს), ესე იგი ის დამარცხებულია. გამარჯვებულმა ამ დროს უნდა თქვას - „აიდოსტ“ - და ამით დამთავრებულია თამაში, რომელიც შეიძლება დღეების და კვირების განმავლობაში გაგრძელდეს.

რაც შეეხება ამ გამოთქმას „აიდოსტ“. ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი გვეუბნება: „დოსტ-ი“ [სპარსულად dosT] ძვ. და საუბ. ამხანაგი, მეგობარი. (ოღონდ იქ შეცდომით gosT წერია). „აი“ არის შორისდებული „ჰაი“ და ეს „აიდოსტ“ სხვა არაფერია, თუ არა - „ჰეი, მეგობარო“. არ ვიცი, ჩვენმა წინაპრებმა რატომ არჩიეს სიტყვა „მეგობარს“ უცხოური „დოსტ“ (ეს მათ ვკითხოთ, 100 წლის შემდეგ რომ შევხვდებით „იქ“), მაგრამ, მიუხედავად მარცხისა, მეგობრული სულისკვეთების შენარჩუნება რომ აუცილებელია, ეს ამ ფრაზიდანაც ჩანს - „(ჰ)აი დოსტ“

P.S. თუ მავანი პოლიტიკოსებიც შეისმენენ ამას, ცუდი არ იქნება.

„საწინწკარა“, ცხადია, „წიწკნა“-დან არის წარმოშობილი და, ალბათ, მისი საწყისი ფორმა იყო „სა-წიწკნ-არა“.