...დღეს კიდევ ერთი ამბავი გამახსენდა ჩემი წარსულიდან, ჩვენს მთავარ ბიბლიოთეკასთან რომ ვიპროწიალე მანქანით და გასაჩერებელი ადგილი რომ ვერ ვნახე და სათოფეზე რომ გავშორდი იქაურობას...
ჩემი ძმები ჩემზე ბევრად უფროსები იყვნენ და როცა მე ახლადგონზემოგებული სამყაროს გაკვირვებული ვუმზერდი, ერთი მათგანი "ჯარში" წაიყვანეს, მეორე კი სტუდენტი გახდა და სახლში მოსვლას რომ აგვიანებდა, დედაჩემი იტყოდა ხოლმე - ალბათ, "საჯაროშიაო"... ეს "საჯარო" მაშინ მეგონა დაწესებულება. სადაც "სა-ჯარ-ოდ" ამზადებდნენ ბიჭებს და მერე მიჰყავდათ "ჯარში"... მთელ იმ ჩვენს უბანშიც და დანარჩენი საქართველოს ყველა უბნებშიც, ალბათ, ერთი-ორმა კაცმა თუ იცოდა - რა კავშირია ჯარსა და საჯაროს (ბიბლიოთეკას) შორის... (ბოლოში მოგახსენებთ განმარტებას).
იმხანად, სადღაც 1962-63 წლებში ჩვენს უბანში დიდი ოთხსართულიანი რუსული სკოლა ააშენეს (98-ე... ეს სკოლა იქ იდგა, სადაც ახლა სამების ტაძრის დიდი კიბეებია); ჰოდა, ჩვენი უბნის გოგო-ბიჭები - ქართველი, სომეხი თუ რუსი - ყველა იმ სკოლაში მიაბარეს, ალბათ, სიახლის და სიახლოვის გამო... მე კი, რა თქმა უნდა, ქართულ 77-ე სკოლაში გამამწესეს, მაგრამ უბნელი ძმაკაცები თუ დაქალები, ყველანი რუსულად მოჟღურტულენი მყავდა... ჰოდა, ერთ მშვენიერ დღეს, ცოტა მოზრდილებმა განაცხადეს - Мы вчера в публичку ходили-ო და მეც ერთი სული მქონდა - გამეგო, თუ რა არის ეს "პუბლიჩკა". ზაფხულის ერთ ცხელ დღეს, ანუ არდადეგების დროს, როცა ჩემს სკოლაში არ დავდიოდი და დილიდან საღამომდე 98-ე სკოლელებთან ძირითადად რუსულად ან სომხურად ვლაპარაკობდი, ჩამკიდეს მათ ხელი, დავეშვით დაღმართზე, მტკვრისკენ, გადავჭერით ბარათაშვილის ხიდი (ჩვენ მაინც "მუხრანის ხიდს" ვეძახდით) და მივედით "პუბლიჩკის" მოსწავლეთა დარბაზებამდე, მეც ჩამწერეს იქ და ჩემს თვალწინ გადაიშალნენ მთელი თბილისის (პარადოქსია, მაგრამ ფაქტია!) ძირითადად არაქართული სკოლების "კრასოტულიჩკები"! ახლა ამ თემის გაშლა-გასაჯაროების დრო და ადგილი რომ არ არის, ამიტომაც ისევ ძირითად სათქმელს - ლინგვისტურ კურიოზს მივხედავ და "კრასოტულიჩკებზე" სხვა დროს ვილაპარაკოთ... ჰოდა, დავბრუნდით უბანში, მივედი სახლში და ოჯახის წევრებმა დამიცაცხანეს (ყველაზე პატარა ვიყავი და აღზრდის თეორიას და პრაქტიკას - მეთოდიკასაც! - ყველა ჩემთან გადიოდა).
- სად იყავიო?!
- პუბლიჩკაში-მეთქი! - ამაყად განვაცხადე.
ჩემმა ძმამ გაიცინა და "რა გაცინებს-მეთქი?!" - მგონი, მეწყინა.
- ეგა, შე შტერო, საჯაროაო...
- რა საჯარო, რის ჯარი... ბიბლიოთეკაში ვიყავი და წიგნები წავიკითხე-მეთქი - თავი ვიმართლე... აბა, ხომ არ ვეტყოდი, რომ სხვაუბნელ "კრასოტულიჩკებს" ვათვალიერებდი გაცნობის იმედით...
ბევრი რომ აღარ გავაგრძელო, მოგახსენებთ, რომ იმ დროიდან მოყოლებული, თითქმის ათი წლის განმავლობაში დღე არ გამიცდენია, რომ იქ არ მივსულიყავი... ჩემი მეორე "უნივერსიტეტი" იქ იყო!...
* * *
ახლა კი დადგა დრო, ავხსნა, თუ რა კავშირია ამ ცნებებს - "ჯარსა" და "საჯაროს" შორის.
"ჯარ" (چار) არაბული სიტყვაა და ასეთი მნიშვნელობები აქვს: 1) ქუჩის გამყიდველების ხმამაღალი ძახილი. 2) ბრძანების, განკარგულების სახალხოდ გამოცხადება საომარ ლაშქარში გაწვევის შესახებ ანუ ჯარში წაყვანა, მობილიზაცია. 3) (چار زدن یا کشیدن) ძახილი, გასაჯაროება... ყველასთვის ხელმისაწვდომად ქცევა.
აი, ამის თქმა მინდოდა და ვთქვი... გავიხსენე, რა, ძველი ამბები....
ჩემი ძმები ჩემზე ბევრად უფროსები იყვნენ და როცა მე ახლადგონზემოგებული სამყაროს გაკვირვებული ვუმზერდი, ერთი მათგანი "ჯარში" წაიყვანეს, მეორე კი სტუდენტი გახდა და სახლში მოსვლას რომ აგვიანებდა, დედაჩემი იტყოდა ხოლმე - ალბათ, "საჯაროშიაო"... ეს "საჯარო" მაშინ მეგონა დაწესებულება. სადაც "სა-ჯარ-ოდ" ამზადებდნენ ბიჭებს და მერე მიჰყავდათ "ჯარში"... მთელ იმ ჩვენს უბანშიც და დანარჩენი საქართველოს ყველა უბნებშიც, ალბათ, ერთი-ორმა კაცმა თუ იცოდა - რა კავშირია ჯარსა და საჯაროს (ბიბლიოთეკას) შორის... (ბოლოში მოგახსენებთ განმარტებას).
იმხანად, სადღაც 1962-63 წლებში ჩვენს უბანში დიდი ოთხსართულიანი რუსული სკოლა ააშენეს (98-ე... ეს სკოლა იქ იდგა, სადაც ახლა სამების ტაძრის დიდი კიბეებია); ჰოდა, ჩვენი უბნის გოგო-ბიჭები - ქართველი, სომეხი თუ რუსი - ყველა იმ სკოლაში მიაბარეს, ალბათ, სიახლის და სიახლოვის გამო... მე კი, რა თქმა უნდა, ქართულ 77-ე სკოლაში გამამწესეს, მაგრამ უბნელი ძმაკაცები თუ დაქალები, ყველანი რუსულად მოჟღურტულენი მყავდა... ჰოდა, ერთ მშვენიერ დღეს, ცოტა მოზრდილებმა განაცხადეს - Мы вчера в публичку ходили-ო და მეც ერთი სული მქონდა - გამეგო, თუ რა არის ეს "პუბლიჩკა". ზაფხულის ერთ ცხელ დღეს, ანუ არდადეგების დროს, როცა ჩემს სკოლაში არ დავდიოდი და დილიდან საღამომდე 98-ე სკოლელებთან ძირითადად რუსულად ან სომხურად ვლაპარაკობდი, ჩამკიდეს მათ ხელი, დავეშვით დაღმართზე, მტკვრისკენ, გადავჭერით ბარათაშვილის ხიდი (ჩვენ მაინც "მუხრანის ხიდს" ვეძახდით) და მივედით "პუბლიჩკის" მოსწავლეთა დარბაზებამდე, მეც ჩამწერეს იქ და ჩემს თვალწინ გადაიშალნენ მთელი თბილისის (პარადოქსია, მაგრამ ფაქტია!) ძირითადად არაქართული სკოლების "კრასოტულიჩკები"! ახლა ამ თემის გაშლა-გასაჯაროების დრო და ადგილი რომ არ არის, ამიტომაც ისევ ძირითად სათქმელს - ლინგვისტურ კურიოზს მივხედავ და "კრასოტულიჩკებზე" სხვა დროს ვილაპარაკოთ... ჰოდა, დავბრუნდით უბანში, მივედი სახლში და ოჯახის წევრებმა დამიცაცხანეს (ყველაზე პატარა ვიყავი და აღზრდის თეორიას და პრაქტიკას - მეთოდიკასაც! - ყველა ჩემთან გადიოდა).
- სად იყავიო?!
- პუბლიჩკაში-მეთქი! - ამაყად განვაცხადე.
ჩემმა ძმამ გაიცინა და "რა გაცინებს-მეთქი?!" - მგონი, მეწყინა.
- ეგა, შე შტერო, საჯაროაო...
- რა საჯარო, რის ჯარი... ბიბლიოთეკაში ვიყავი და წიგნები წავიკითხე-მეთქი - თავი ვიმართლე... აბა, ხომ არ ვეტყოდი, რომ სხვაუბნელ "კრასოტულიჩკებს" ვათვალიერებდი გაცნობის იმედით...
ბევრი რომ აღარ გავაგრძელო, მოგახსენებთ, რომ იმ დროიდან მოყოლებული, თითქმის ათი წლის განმავლობაში დღე არ გამიცდენია, რომ იქ არ მივსულიყავი... ჩემი მეორე "უნივერსიტეტი" იქ იყო!...
* * *
ახლა კი დადგა დრო, ავხსნა, თუ რა კავშირია ამ ცნებებს - "ჯარსა" და "საჯაროს" შორის.
"ჯარ" (چار) არაბული სიტყვაა და ასეთი მნიშვნელობები აქვს: 1) ქუჩის გამყიდველების ხმამაღალი ძახილი. 2) ბრძანების, განკარგულების სახალხოდ გამოცხადება საომარ ლაშქარში გაწვევის შესახებ ანუ ჯარში წაყვანა, მობილიზაცია. 3) (چار زدن یا کشیدن) ძახილი, გასაჯაროება... ყველასთვის ხელმისაწვდომად ქცევა.
აი, ამის თქმა მინდოდა და ვთქვი... გავიხსენე, რა, ძველი ამბები....
Комментариев нет:
Отправить комментарий