воскресенье, 2 июля 2017 г.

ლინგვისტური ცუღლუტობა (თუნდაც ოინბაზობა!)

...კი ვღელავთ და გვაშფოთებს ქართული ენის ბედი, როცა მავანი ქართველი, ვთქვათ, ასე დაწერს ან იტყვის: „პოზიტიური სენსიტიურობა“ (ან კრეატიულობა.... ან რამე სხვა), მაგრამ ჩვენმა წინაპრებმაც ბევრი „დანაშაული“ ჩაიდინეს ქართული ენის წინაშე, როცა ისეთი სიტყვები შემოიტანეს, რომელთა არაქართულობა დღეს ძნელი წარმოსადგენია.... ასე მაგალითად: სამხრეთ საქართველოში არის დაბა „ასპინძა“, რომელიც საუკუნეთა განმავლობაში თურქულ ზეგავლენას განიცდიდა, სახელი კი აქვს სპარსული: 1. „ასპ“ (ასბ/ასფ) სპარსულად არის „ცხენი“ (ეს გვაქვს კიდევ სხვა სიტყვაში - ასპ+არეზი - ცხენების გასახედნი ადგილი, თუნდაც იპოდრომი). 2. „-ან“ - მრავლობით რიცხვს აწარმოებს. 3. „ჯა“ - ადგილი (მაგალითად, ზოგ ქართველ მეფეს ჰქონდა ტიტული „ჯა+ნეშინი“, რაც ადგილზე მჯდომს, ვიღაცის ხელისუფლების წარმომადგენელს ანუ რუსულ наместник-ს ნიშნავს) ასპ+ან+ჯა = ცხენების სადგომი, ანუ ადგილი, სადაც მგზავრები ისვენებდნენ, ცხენებს ცვლიდნენ და აგრძელებდნენ გზას... ჰოდა, ადამიანი ვინც მგზავრებს ხვდებოდა „ასპანჯაში“ თუ „ასპინძაში“, იყო „მ-ასპინძ-ელი“... კი მოგვწონს და ვამაყობთ ჩვენი სტუმარმასპინძლობით და იმ წესით, რასაც „ღვთისგან გამოგზავნილი“ კაცი გამოხატავს შეძახილით - „მაინძელო“, მაგრამ, თუნდაც ცნობისწადილის გამო, შეიძლება გვახსოვდეს, რომ ეს „მასპინძელო/მაინძელო“ სამნაწილიანი სპარსულენოვანი კომპოზიტით მივიღეთ და ის ჩვენი წინაპრების ლინგვუსტური ცუღლუტობის შედეგი გახლავთ; შესაძლოა, ჩვენს ეპოქაში დამკვიდრებულ „სენსიწიურობასაც“ ასეთივე გაქართულება ელის მომავალში... „კრეაწიულობასაც“ და ბევრ სხვასაც. ვითომ ხსენებულ ცუღლუტობამდე თუ დაუდევრობამდე არ გვქონდა ისეთი სიტყვა, რაც „ღვთისგან მოსული კაცის“ დასახვედრად გამზადებულ ადამიანს გამოხატავდა?!

Комментариев нет:

Отправить комментарий